Reasoning AI (AI lý luận) là một nhánh của trí tuệ nhân tạo (AI) tập trung vào việc phát triển các hệ thống máy tính có khả năng thực hiện các quy trình suy nghĩ logic, tương tự như cách con người giải quyết vấn đề, đưa ra kết luận và lập kế hoạch.
Nói một cách đơn giản, thay vì chỉ nhận dạng các mẫu trong dữ liệu (như nhiều hệ thống học sâu hiện nay), AI lý luận cố gắng:
- Hiểu mối quan hệ: Nhận biết mối liên hệ logic và nhân quả giữa các phần thông tin khác nhau.
- Suy luận (Inference): Rút ra những kết luận mới hoặc hợp lý từ những thông tin (kiến thức, quy tắc) đã có.
- Lập luận/Lý luận (Reasoning): Xây dựng một chuỗi các bước logic để đi từ tiền đề đến kết luận.
- Giải quyết vấn đề (Problem Solving): Áp dụng lý luận để tìm ra giải pháp cho các vấn đề phức tạp.
- Lập kế hoạch (Planning): Xác định một chuỗi các hành động cần thiết để đạt được mục tiêu.
- Giải thích (Explainability): Có khả năng giải thích các bước suy luận dẫn đến một quyết định hoặc kết luận cụ thể (điều mà nhiều mô hình AI khác gặp khó khăn).
Mục tiêu của AI lý luận là tạo ra các hệ thống AI không chỉ có khả năng xử lý thông tin mà còn có khả năng “hiểu” và “suy nghĩ” một cách có cấu trúc, logic, giống như con người khi đối mặt với các tình huống mới hoặc phức tạp cần sự phân tích và đánh giá.
Ví dụ về các kỹ thuật được sử dụng trong AI lý luận bao gồm logic mệnh đề, logic vị từ, hệ chuyên gia dựa trên luật (rule-based expert systems), và các phương pháp biểu diễn tri thức (knowledge representation). Gần đây, có nhiều nỗ lực kết hợp khả năng lý luận này với các mô hình học máy hiện đại như mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) để tạo ra AI mạnh mẽ và linh hoạt hơn.